Włodzimierz Przerwa-Tetmajer - Łan zboża (Studium)

Około 1890 roku, w krakowskim środowisku intelektualnym i artystycznym zrodziła się swoista „moda” na folklor. Miała ona swoją genezę jeszcze w ideach romantyzmu i była konsekwencją dziewiętnastowiecznej idei solidaryzmu narodowego – braterstwa inteligencji i ludu – oraz wiary w witalne siły chłopów. Modne stały się wówczas podkrakowskie Bronowice, w których osiadł m.in. Włodzimierz Tetmajer, ożeniony z córką bronowickiego chłopa, Anną Mikołajczykówną. To w ich domu odbyło się w 1900 roku wesele Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny – rozsławione dzięki dramatowi Stanisława Wyspiańskiego. Tetmajer uważany był za „szczerego malarza ludu”, postrzegającego w Bronowicach źródło polskości. Na płótnach utrwalał nie tylko codzienne życie tamtejszych chłopów, ich obyczaje i religijne rytuały, ale interesował się również okolicznymi krajobrazami. Ulubionym motywem pejzażowym Tetmajera były łany zbóż. Malując je artysta osiągnął szczególne mistrzostwo, z powodzeniem oddając ich delikatny ruch oraz zmienne barwy. Równocześnie, te swoiste malarskie serie z widokami łąk czy pól zdają się być obrazowym odpowiednikiem słów Stanisława Wyspiańskiego z Wyzwolenia: „Chcę, żeby w letni dzień, / W upalny letni dzień / Przede mną zżęto żytni łan / Dzwoniących sierpów słyszeć szmer / I świerszczów szept, i szum… Urszula Kozakowska-Zaucha