Rembrandt - Autoportret jako apostoł Paweł

Rubensa zwykło się nazywać malarzem ciała, Rembrandta zaś- malarzem duszy. Skąd to się wzięło i co miało oznaczać? Malarz bardzo głęboko ujmował wszystkie zjawiska: w jego początkowych dziełach można wyczuć niemal dramatyczne napięcie, jednak późniejsze prace stają się bardziej pełne duchowego spokoju. Warto to prześledzić na podstawie autoportretów, których stworzył niemal 100 w ciągu życia. Stworzył w taki sposób pewien pamiętnikarski zapis zmian, jakie doświadczenia wycisnęły na jego twarzy. Pierwszy znany autoportret z 1627 przedstawia młodego mężczyzny, ukrywającego twarz w cieniu. Jedno z ostatnich dzieł (z 1669 roku) ukazuje starego, poszarzałego i mimo uśmiechu, zmęczonego życiem człowieka niknącego w mroku. Obraz powstał tuż przed śmiercią artysty.